E-ticaret siteleri, ilan platformları ve büyük içerik arşivlerine sahip web sitelerinde kullanıcıların aradıkları bilgiye kısa sürede ulaşabilmesi büyük önem taşır. Bu noktada devreye giren faceted navigation (yüzeysel değil, çok yönlü filtreleme), ziyaretçilere kategori, fiyat, renk, beden, marka gibi çeşitli kriterler üzerinden detaylı filtreleme yapma imkanı sunar. Kullanıcılar tek bir kategori altında yüzlerce ürünü, çoklu seçenekler yardımıyla kendi ihtiyaçlarına göre kolayca daraltabilir. Bu yöntem, kullanıcı deneyimini büyük ölçüde iyileştirir ve site içinde gezinmeyi daha akıcı hale getirir.
Faceted navigation yalnızca kullanıcı deneyimi açısından değil, teknik altyapı ve SEO yönetimi açısından da dikkatle planlanması gereken bir sistemdir. Her filtre kombinasyonu yeni bir URL oluşturabileceği için, kontrolsüz bırakıldığında tarama bütçesinin boşa harcanmasına, yinelenen içerik sorunlarına ve sayfa otoritesinin dağılmasına neden olabilir. Bu yüzden, doğru şekilde yapılandırılmış bir faceted navigation mimarisi, hem kullanıcı memnuniyetini hem de arama motorlarıyla olan uyumu birlikte optimize etmek için vazgeçilmezdir.
Faceted Navigation Nedir?
Faceted navigation, çoklu filtreleme sistemini ifade eder. Genellikle ürün listeleme sayfalarında kullanılan bu yapı, kullanıcıların ürünleri renk, beden, fiyat, marka, kategori gibi farklı kriterlere göre süzmesini sağlar. Faceted yapılar, bir sayfanın yüzlerce varyasyonunun oluşmasına neden olabilir.
Örneğin bir ayakkabı kategorisinde:
- Renk: Siyah
- Numara: 42
- Fiyat: 500 TL – 750 TL
gibi filtrelerin aynı anda seçilmesiyle ayrı bir URL oluşur. Her kombinasyon, teknik olarak yeni bir sayfa gibi görülebilir. Bu esneklik kullanıcıya konfor sağlarken, arama motorları için potansiyel olarak çoğaltılmış içerik (duplicate content) veya tarama bütçesi sorunlarına yol açabilir.
İlginizi Çekebilir: Tarama Bütçesi Nedir
Faceted Navigation Nasıl Çalışır?
Faceted navigationın arkasındaki temel mantık, her filtre seçiminin arka planda belirli bir parametreyi tetiklemesidir. Bu parametre, URL yapısına eklenerek yeni bir sayfa görüntülenir.
Örnek URL
https://siteadiornek.com/ayakkabi?renk=siyah&numara=42&fiyat=500-750
Bu yapı sayesinde kullanıcı sadece istediği kriterlere uygun ürünleri görebilir. Faceted sistemlerin en yaygın özellikleri şunlardır:
- Çoklu seçim imkanı: Birden fazla filtre aynı anda uygulanabilir.
- Dinamik URL üretimi: Her yeni filtreleme işlemi için URL’ye özel parametre eklenir.
- Gerçek zamanlı güncelleme: Seçilen filtreler anında sonuçlara yansır.
- Arama dostu yapı: Doğru şekilde kurgulandığında SEO’ya zarar vermeden kullanılabilir.
Faceted Navigationın SEO Üzerindeki Etkileri
Faceted navigation, iyi yönetilmediğinde SEO açısından ciddi problemlere neden olabilir.
Dikkat edilmesi gereken başlıca etkiler:
1. Yinelenen Sayfalar (Duplicate Content)
Farklı filtre kombinasyonları, çok benzer ya da aynı içeriğe sahip sayfaların oluşmasına neden olabilir. Arama motorları, bu sayfalar arasında hangisinin öncelikli olduğunu anlamakta zorlanabilir.
2. Tarama Bütçesinin Tüketilmesi (Crawl Budget)
Binlerce kombinasyona sahip URL’lerin dizine alınmaya çalışılması, Googlebot gibi tarayıcıların değerli sayfalara ulaşmasını engelleyebilir. Gereksiz varyasyonların taranması, site genelinde indeksleme verimliliğini düşürebilir.
3. Sayfa Otoritesinin Dağılması
Her filtre varyasyonu ayrı bir URL olduğunda, dış bağlantıların (backlink) otoritesi bölünebilir. Bu da site genelinde sıralama performansını olumsuz etkiler.
Faceted Navigation Yönetiminde En İyi Uygulamalar
Faceted navigationı SEO dostu şekilde kullanabilmek için bazı teknik stratejilere ihtiyaç vardır.
Aşağıdaki yöntemler, filtreleme sistemlerinin kontrolünü sağlayabilir:
1. Önemli Sayfalara Canonical Etiketi Kullanın
Her varyasyonun kendi URL’si olsa bile, arama motorlarına asıl sayfanın hangisi olduğunu bildirmek gerekir. Bunun için rel=”canonical” etiketi kullanılır. Bu sayede içerik çoğaltması engellenmiş olur.
2. Gereksiz Parametreleri Noindex ile Dizinden Çıkarın
Bazı filtre kombinasyonları arama motorlarında listelenmemelidir. Bu sayfalara noindex etiketi eklenerek dizin dışı tutulabilir. Böylece indeksleme bütçesi boşa harcanmaz.
3. Robots.txt ile Tarama Kısıtlaması Uygulayın
Bazı parametreleri taramaya tamamen kapatmak istiyorsanız robots.txt dosyasını kullanabilirsiniz. Fakat dikkatli olunmalı, çünkü sayfa taranamazsa noindex etiketi de algılanamaz.
4. Sunucu Taraflı Filtreleme (AJAX veya JavaScript Tabanlı)
Tüm filtrelemelerin URL parametresi oluşturmadan, arka planda çalışması sağlanabilir. Bu yöntemle tarayıcılar her filtre için yeni bir sayfa görmediğinden SEO problemleri azaltılır.
Faceted Navigation Hangi Sitelerde Kullanılır?
Faceted navigation, kullanıcıların çok sayıda içerik veya ürün arasından kendi kriterlerine göre seçim yapmasını gerektiren sitelerde tercih edilir. Özellikle filtreleme ihtiyacının yüksek olduğu yapılarda, ziyaretçilerin aradıklarını hızlıca bulmasını sağlar ve site içi gezinmeyi kolaylaştırır. Bu sistem hem kullanıcı deneyimini iyileştirir hem de doğru kurgulandığında içerik yönetimini daha düzenli hale getirir.
- E-ticaret siteleri: Kategori, fiyat, marka, renk, beden gibi filtrelerle ürünleri daraltmak için.
- Emlak siteleri: İl, ilçe, metrekare, fiyat gibi özelliklere göre arama yapmak için.
- İlan platformları: Marka, model, yıl, yakıt tipi gibi filtrelemelerle araç ilanlarını sıralamak için.
- Bloglar ve içerik platformları: Etiket, kategori veya içerik türlerine göre yazıları filtrelemek için.
